کد مطلب:7509 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

نماز در قطب شمال و جنوب چه صورتي دارد ؟

درباره عبادت در قطب شمال و جنوب نظرهاي مختلفي ابراز شده است ؛ يكي از آنها را كه به واقع نزديك به نظر مي رسد ، نقل مي كنيم . درباره روز طولاني يادآوري مي كنيم . در مناطقي كه خورشيد غروب نمي كند و به اصطلاح اهالي آنجا افتاب نيمه شب دارند ، خورشيد در افق دايماً در گردش است و هر 24 ساعت يك بار در سرتاسر افق آنجا دور مي زند ( در واقع كره زمين گردش مي كند ، ولي چنين به نظر مي رسد كه خورشيد به دور آن مي گردد ) اگر در يك ماهي كه آفتاب در شهرهايي مثل فنلاند غروب نمي كند در آنجا باشيم مي بينيم كه قرص كم رنگ خورشيد دايماً در كنار افق و مانند عقربه ساعت در گردش است . در اين حالت خورشيد در 24 ساعت يك دور كامل در افق مي گردد و آهسته آهسته از مشرق به جنوب و از آنجا به شمال و مجدداً به مشرق باز مي گردد .
توجّه داشته باشيم كه گرچه قرص خورشيد دائماً در كنار افق ديده مي شود ، ولي فاصله آن با افق در 24 ساعت يكسان نيست و گاهي كمي اوج مي گيرد . علّت اين تغيير وضع خورشيد همان انحراف 23/5 درجه محور زمين نسبت به مدار آن است ؛ بنابراين هنگامي كه خورشيد به آخرين نقطه اوج خود برسد نيمه روز آنجا محسوب مي گردد ؛ چون خورشيد در اين موقع درستروي خطّ نصف النهار آنجا قرار دارد .
به عبارت روشن تر وقتي خورشيد در منطقه اي خوب بالا آمد ظهر آن جاست . به اين ترتيب هنگامي كه خورشيد كاملاً پايين آمده و به حدّاقل رسيد ، درست مطابق با نيمه شب آن جاست و آن آفتاب كم ارتفاع همان آفتاب نيمه شب است .
بديهي است روشني هوا در 24 ساعت در اين نقاط يكنواخت نيست ، بلكه هنگامي كه خورشيد بالا مي آيد و به اصطلاح روز آن جاست ، هوا كاملاً روشن مي شود و هنگامي كه خورشيد پايين مي رود و به نزديكي افق مي رسد ، هوا كمي تاريك و مانند بين الطوعين ، مناطق ديگر كره زمين مي شود ؛ بنابراين ساكنان قطب شمال و جنوب نيز براي خود روز و شبي دارند ، ولي نه مانند روز و شب ما .
از مطالب بالا به خوبي روشن شد كه تشخيص وقت ظهر و نيمه شب در روزهاي طولاني در قطب شمال و جنوب كاملاً ساده است و همه مي تواند با نصب يك شاخص كوچك ( قطعه چوب يا ميله آهني كه كاملاً بر زمين عمود باشد ) در زمين و با كم و زياد شدن سايه آن ، ظهر و نيمه شب را تشخيص دهند ؛ هنگامي كه سايه شاخص به حدّاقل رسيد ، درست موقع ظهر و هنگامي كه به حدّاكثر رسيد ، نيمه شب آن جاست .
درباره شب طولاني نيز با ستارگان مي توان ظهر و نيمه شب را تشخيص دهد ؛ زيرا ستارگان در آن شب ها وضعي مشابه خورشيد در روزهاي طولاني دارند ؛ يعين مرتّباً به دور افق مي گردند ؛ گاهي اوج مي گيرند و گاهي به افق نزديك مي شوند . اگر يكي از آن ستارگان در نزديكي افق در نظر گرفته شود ، از حدّاكثر ارتفاع و انخفاض آن مي توان ظهر و نيمه شب را به وقت محلّي آنجا تعيين كرد . تنها چيزي كه باقي مي ماند به دست آوردن آغاز روز ( طلوع صبح ) و پايان روز ( غروب خورشيد ) است ؛ زيرا فرض اين است كه خورشيد در اين مدّت ، طلوع و غروب ندارد . راه تشخيص آن بنابر فتواي برخي مراجع تقليد اين است كه بايد به اذان صبح و مغرب مناطقي كه شب و روز دارند و به آنجا نزديك تر است مراجعه شود .
در اين مسئله اقوال ديگري نيز هست و هر كس بايد به نظر مرجع تقليد خويش عمل كند . در اين باره مي توان به كتاب عروةالوثقي ، باب روزه ، فصل راه ثبوت ماه رمضان و شوّال ، مسئله 10 مراجعه كرد .